Powiat Lipnowski to miejsce, gdzie piękno przyrody nierozerwalnie łączy się z barwną historią i tradycją. Pasmo wzniesień ciągnące się od okolic Grodzenia, przez Chrostkowo w kierunku Rypina nadaje temu regionowi malowniczy charakter. To miejsce pod wieloma względami fascynujące. Pofałdowany, polodowcowy teren bogaty w srebrzyste jeziora, potoki i przecinające go rzeki, przyciąga licznymi atrakcjami turystycznymi. Różnorodność fauny i flory, rozległe obszary leśne cieszące się powodzeniem grzybiarzy, to sprzyjające warunki do rozwijania swoich pasji. Rowerzyści, amatorzy sportów wodnych, a także wędkarze i turyści z pewnością znajdą coś dla siebie. W urzekających miasteczkach i wioskach, z których większość ma swoje korzenie w odległym średniowieczu, życie nadal toczy się w spokojnym, własnym rytmie. Wiele z tych miejsc zachowało cenne zabytki architektury; kościoły, kaplice, ruiny zamków. Burzliwa historia pozostawiła sporo śladów na tej ziemi, gdzie od wieków mieszają się wątki wielokulturowe. Koneserzy aktywnego wypoczynku docenią atmosferę tego regionu delektując się charakterystyczną, biesiadną atmosferą i nieskażoną przyrodą.

Ziemia Lipnowska - malowniczy zakątek naszej Ojczyzny, stanowi swego rodzaju oazę spokoju wabiącą licznymi osobliwościami przyrodniczymi, krajobrazowymi, turystycznymi i kulturalnymi. Wielbicielom tej ziemi natura ofiarowuje niezapomniane chwile o każdej porze roku. Lipnowski krajobraz dostarczy wędrowcy wiele romantycznych przeżyć. Są tu miejsca, które tworzą niepowtarzalną scenerię, nastrój natchnień i zadumy nad pięknem i rozmaitością form życia.

Wszystkim czytelnikom niniejszego informatora, a głównie turystom pragniemy zaproponować trzy trasy do wędrówki po naszym Powiecie. Pierwsza z nich to klasyczny „szlak turystyczny Powiatu Lipnowskiego”, na którym można zobaczyć najwięcej, ale jednocześnie trzeba poświęcić na to odpowiednią ilość czasu. Dla tych, którzy interesują się sztuką sakralną i posiadają mniej czasu na zwiedzanie proponujemy dwie trasy: „szlak franciszkański” oraz „szlak drewnianych kościołów”. Opisy tras oraz sposób ich oznaczenia na mapie znajdują się poniżej:

• SZLAK TURYSTYCZNY POWIATU LIPNOWSKIEGO – – –

• SZLAK FRANCISZKAŃSKI – – –

• SZLAK DREWNIANYCH KOŚCIOŁÓW – – –

Urzekające krajobrazy; bogactwo zwartych kompleksów leśnych oraz spora ilość jezior i rzek decydują o wyjątkowej atrakcyjności Powiatu. Malowniczo usytuowana, w międzyrzeczu Wisły, Drwęcy i Skrwy pradawna Ziemia Dobrzyńska, do której przynależy Powiat Lipnowski, leży na pograniczu dawnych grup plemiennych: Wielkopolan, Pomorzan i Mazowsza. Od południa i zachodu graniczy z Kujawami, z Ziemią Chełmińską i Michałowską od północy, z kolei od strony wschodniej z Mazowszem. Położona na szlaku nadwiślańskim mazowiecko – kujawsko – chełmińskim, w przeszłości najsilniej związana była z Mazowszem Płockim. Położenie regionu oraz działanie historii sprawiły, że od wieków utrzymały się różnorodne wpływy kulturowe. W wielu miejscowościach zachowały się regionalne przykłady architektury drewnianej. Cenne zabytki, takie jak: ruiny zamku krzyżackiego w Bobrownikach, liczne grodziska wczesnośredniowieczne, obiekty architektury sakralnej, a także imponujące zespoły pałacowo-parkowe.

Rozpoczynając wędrówkę po tej ziemi udajemy się do prastarego Dobrzynia nad Wisłą, dawnej stolicy Ziemi Dobrzyńskiej, gdzie widok z Góry Zamkowej nas urzeknie. Tu historia splata się z pięknym, nadwiślańskim krajobrazem. Opuszczając gościnny Dobrzyń udajemy się do Płomian, gdzie znajduje się dwór zbudowany dla Adama Chełmińskiego. Klasycystyczny, parterowy, a obok niego niewielki domek z cegły, bogato zdobiony ornamentami. Dalej w Chalinie zobaczymy dwór z pięknym drzewostanem. Natomiast w Tłuchówku stary, dobrze zachowany, młyn wodny.

Nasza wędrówka trwa dalej. Docieramy do perły tej ziemi – Skępego. Jest to jedno z najbardziej interesujących miejsc regionu o długoletniej tradycji sięgającej epoki średniowiecza. Duży wpływ na jego rozwój miały rody: Kościeleckich i Zielińskich. Jednym z architektonicznych symboli nie tylko Skępego, ale i całego regionu jest Sanktuarium Maryjne oo. Bernardynów z XVI wieku. Tu na pielgrzymów czeka cudowna gotycka figura Madonny Skępskiej. U jej stóp rozpoczyna się „szlak franciszkański” związany ściśle z dziedzictwem kultury materialnej i duchowej. Przebiega on między klasztorami, zabytkami i kościołami, takimi jak: Skępe, Obory, Trutowo. Pomiędzy nimi znajdują się malowniczo położone miejscowości z wielkim potencjałem turystycznym.

Opuszczając Skępe mijamy trzy jeziora, „Dąb Napoleona” – piękny pomnik przyrody oraz malowniczy rezerwat leśny zwany „Stary Zagaj”. Dalej, w okolicach Żuchowa podziwiać można „Przełom Mieni”; rezerwat krajobrazowy, gdzie na krótkim odcinku około 2 km rzeka spada aż 26 m, a dolina rzeki wżyna się w otaczający teren na głębokość 20 m. Jest tu też zabytkowy młyn. Niedaleko, w Karnkowie – gnieździe rodu Karnkowskich – zobaczyć można barokowy kościół i pałac.

Krętą wiejską drogą wśród pół, docieramy do Wierzbicka, gdzie eklektyczny w stylu pałac z końca XIX wieku oraz otaczający go park krajobrazowy nas zadziwi. Niedaleko, w Głodowie, podziwiać można grodzisko zwane „Szańcem Szwedzkim” i dworek Pląskowskich, a w jego otoczeniu park krajobrazowy z XVIII wieku.

Odwiedzając Lipno, stolicę Powiatu, nie sposób pominąć kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z XIV wieku, z wielkim manierystycznym ołtarzem, w którym znajduje się obraz pędzla Wojciecha Gersona, a także neogotyckiego kościoła ewangelicko – augsburskiego. Warto zobaczyć także klasycystyczny ratusz, kino „Nawojka”, park miejski im. Gabriela Narutowicza, a w nim „Dąb Wolności” i altankę z 1924 roku. W Lipnie można obejrzeć dom, w którym mieszkał Wincenty Rapacki, szkołę, do której uczęszczał Prezydent RP, laureat Nagrody Nobla – Lech Wałęsa oraz Wzgórze św. Antoniego. Lipno to także miejsce, w którym urodziła się znana na całym świecie aktorka kina niemego, Pola Negri.

Ze stolicy Powiatu udajemy się w kierunku północnym. W Grodzeniu zobaczymy XVIII – wieczną kapliczkę, w Nietrzebie pomnik powstańców styczniowych oraz zabytkowy młyn wodny. Natomiast w Chrostkowie drewniany kościółek pw. św. Barbary, a w Makówcu pomnik ofiar II wojny światowej. Dalej udajemy się do Kikoła, gdzie na uwagę zasługuje klasycystyczny pałac Zboińskich, w którym w 1825r. koncertował Fryderyk Chopin. Jest tu też piękny kościół pw. św. Wojciecha, neogotycki, z rokokową chrzcielnicą w kształcie anioła podtrzymującego czarę. Nieopodal Kikoła, nad jeziorem, stoi figura św. Jana Nepomucena, a niedaleko, w Konotopiu kapliczka z figurą Matki Boskiej Bolesnej. Udając się w kierunku Torunia dojedziemy do Woli, gdzie dumnie rozpościera się nad DK nr 10 przepiękna sosna – logo Powiatu Lipnowskiego. Z Woli docieramy do Trutowa, gdzie na wzgórzu widnieje klasztor i kościół oo. Karmelitów. W kościele pw. św. Anny znajduje się imponująca polichromia i barokowa ambona w kształcie łodzi. Obok Trutowa, w Lubinie zobaczymy uroczy, eklektyczny pałac. Z kolei w drodze z Kikoła do Bobrownik mijamy Sumin, a w nim średniowieczne grodzisko, dwór z XIX w. i kościół.

Docieramy do Bobrownik, jednej ze starszych miejscowości Powiatu Lipnowskiego. Zwiedzamy tu ruiny krzyżackiego zamku. Krzyżacy w 1403r. nadali osadzie Bobrowniki prawa miejskie (utracone w 1867r.). Przez wieki rezydowali tu starostowie grodowi. Obecnie jest to wieś gminna, w której zobaczyć warto kościół pw. św. Anny ufundowany przez Kajetana Sierakowskiego herbu Ogończyk i jego żonę Annę Teodorę. Obok na placu Wolności stoi pomnik ofiar II wojny światowej. Występuje tu kompleks leśny, a niedaleko skorzystać możemy z przeprawy promowej przez Wisłę.

Z Bobrownik udać się można na „szlak drewnianych kościołów”, który wiedzie od Brzeźna przez Ostrowite, Wielgie aż do Czarnego. Zachowały się tu XVIII – wieczne, drewniane kościółki, mające często barokowe wyposażenie. Perłą wśród nich jest kościółek w Czarnem.

Powiat Lipnowski ma nie tylko bogatą historię, ale i niezaprzeczalne walory turystyczne. Imponujące cechy przyrodnicze, historyczne oraz kulturowe powodują, że nasz region ma do zaoferowania wiele ciekawych miejsc aktywnego wypoczynku, które oddziaływają na wyobraźnię i zachęcają do czynienia odkryć w różnych dziedzinach. Jest tu wiele urokliwych miejsc widokowych i wypoczynkowych.

Podobno miejsce urodzenia to „centrum wszechświata”; tu nawiązujemy pierwsze przyjaźnie, wspominamy pierwszych nauczycieli i powracamy do znanych nam krajobrazów. Taki jest również lipnowski krajobraz, a ze względu na swoją wartość przyrodniczą i narodową powinien być otoczony szczególną troską.

Mieszkańcy Powiatu Lipnowskiego preferują aktywny wypoczynek, zaś w szerzeniu sportu aktywnie uczestniczą działające na naszym terenie stowarzyszenia kultury fizycznej, w tym: uczniowskie kluby sportowe, kluby w formie stowarzyszeń nieprowadzących działalności gospodarczej oraz kluby zarejestrowane w KRS. Przyczyniają się one do rozwijania zdolności i umiejętności swoich członków w wielu dyscyplinach, zarówno tych bardzo popularnych (piłka nożna, piłka ręczna, siatkówka czy tenis stołowy), jak i egzotycznych, typu muay tai (tajska odmiana kickboxingu), karate Kyokushin czy viet chi dao (wietnamskie sztuki walki).

Na terenie Powiatu Lipnowskiego od 1922 roku funkcjonuje Miejski Klub Sportowy „Mień” Lipno, skupiający miłośników i sympatyków piłki nożnej. Z myślą o przyszłych zawodnikach utworzono również Lipnowską Akademię Piłkarską, cieszącą się dużym zainteresowaniem wśród najmłodszych mieszkańców.

Lipno to także motocross na najwyższym poziomie. Początki Lipnowskiego Klubu Sportowego „Jastrząb” sięgają 1969r., kiedy to rozpoczęto organizowanie popularnych imprez motocyklowych, wykorzystując w tym celu motorowery i motocykle produkowane wyłącznie w Polsce.

W 1979r. oficjalnie został powołany motocross w Lipnie, a na początku lat osiemdziesiątych społecznie zbudowano tor crossowy – jeden z najlepszych naturalnych torów w Europie, na którym od wielu lat odbywają się rundy Międzynarodowych Mistrzostw Polski.

W 1992r. klub otrzymał od władz miasta własną siedzibę z hangarami dla motocykli i pomieszczeniami socjalnymi.

Działalność LKS „Jastrząb” Lipno to jego systematyczny rozwój. Zawodnicy biorą udział w licznych zawodach rangi Mistrzostw Świata, Europy i Polski, odnosząc przy tym ogromne sukcesy i zdobywając najwyższe tytuły, m.in. Międzynarodowe Mistrzostwo Czech w klasie 125 junior, IX miejsce w klasie EMX85 – Mistrzostwa Europy (Gabriel Chętnicki) oraz Zespołowe Mistrzostwo Polski (Gabriel Chętnicki, Jakub Barczewski, Wiesław Kowalski). 

Widząc ogromny potencjał sportowy klubu i jego zawodników, w 2015r. władze Powiatu zakupiły dla potrzeb klubu dwa wysokiej klasy motocykle.

Rok 2015 to także dalszy wspaniały rozwój LKS-u, którego zawodnicy zajmują czołowe lokaty i bronią swoich tytułów. Na wyróżnienie zasługuje młody, bardzo utalentowany zawodnik – Gabriel Chętnicki, który z powodzeniem startuje w eliminacjach Mistrzostw Europy i Mistrzostw Świata oraz Marcin Kawczyński – zdobywca Pucharu Polski w klasie senior i Jacek Olszewski – Mistrz Polski, także w klasie senior.   

Powiat może poszczycić się także doskonałą bazą do uprawiania wszelkiego typu sportów wodnych. W gminie Dobrzyń nad Wisłą, na Zalewie Włocławskim na Wiśle w 2008 roku zorganizowano zawody żeglarskie w ramach XIV Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Windsurfingu,  zaś w 2011 roku Kujawsko – Pomorskie Cup w klasie RS:X. Usytuowanie miasta oraz nowo wybudowana przystań sprawiają, że w zawodach w Dobrzyniu nad Wisłą biorą udział zawodnicy z całej Europy. Sympatyków sportów wodnych przybywa również w samym Powiecie Lipnowskim.

Dobrzyński Klub Żeglarski działa od ponad 20 lat i zajmuje się przygotowywaniem młodzieży do udziału w zawodach żeglarskich, windsurfingowych i bojerowych.

Jego początki nie były łatwe, gdyż w Dobrzyniu nad Wisłą nie istniały tradycje żeglarskie. Systematyczna praca młodych ludzi zgromadzonych przy DKŻ zaowocowała wysokimi notami w Pucharze Polski, a także Pucharze Świata czy zawodach kontynentalnych.  W marcu 2012 roku podwójnym sukcesem zawodników DKŻ zakończyły się mistrzostwa Europy juniorów w windsurfingu zimowym rozegranym w fińskim mieście Kalajoki na wybrzeżu Zatoki Botnickiej.

Kolejne lata przyniosły dalsze sukcesy, m.in. Mistrzostwo Świata juniorów w olimpijskiej klasie windsurfingowej RSX (2014) oraz brązowy medal Mistrzostw Świata w kategorii Under 21 (2015) wywalczone przez Radosława Furmańskiego. Wychowanek DKŻ – Łukasz Przybytek uczestniczył w Letnich Igrzyskach Olimpijskich Londyn 2012 oraz wywalczył kwalifikację olimpijską do Letnich Igrzysk Olimpijskich Rio de Janeiro 2016.

Powiat Lipnowski ma również reprezentantów w sportach walki. Tu liderem jest przede wszystkim Lipnowski Klub Kyokushin Karate, który powstał w październiku 1996 roku.

Początki Klubu, podobnie jak DKŻ, były trudne, a grupa liczyła zaledwie kilkanaście osób. Z każdym miesiącem przybywało chętnych do uprawiania tej dyscypliny sportu, w związku z czym możliwe było utworzenie kilku grup wiekowych. Pierwsze poważne zwycięstwa zawodnicy Klubu odnieśli w 1999 roku - były to medale Mistrzostw Polski Zachodniej.

Obecnie Klub ma na swoim koncie ponad 400 medali, wychował m.in. Mistrza Europy w konkurencji kata kadetów i zarazem drugiego wicemistrza (brązowy medal) w konkurencji kumite (walki) 40 kg kadetów – Szymona Majewskiego; wielokrotną medalistkę Mistrzostw Polski Seniorów oraz Pucharu Polski Seniorów, medalistów turniejów międzynarodowych oraz innych ogólnopolskich zawodów.

W LKKK ćwiczy ponad 130 adeptów (dzieci, młodzież oraz dorośli), a klub zajmuje wysoką pozycję pośród klubów w Polsce.

Wzrost popularności karate w Powiecie przyczynił się do powstania drugiego klubu zrzeszającego sympatyków tego sportu. Mowa o Centrum Sztuk Walki w Lipnie, które powstało z inicjatywy młodych ludzi, długoletnich zawodników z najlepszymi osiągnięciami.

Głównym celem CSW jest propagowanie zdrowego trybu życia wśród dzieci i młodzieży oraz dorosłych poprzez sport, jak również wychowanie młodych adeptów sztuk walki, startujących w zawodach krajowych i międzynarodowych oraz godne reprezentowanie Powiatu i Miasta Lipna.

CSW w Lipnie prowadzi zajęcia sprzyjające integracji dzieci o lekkim stopniu niepełnosprawności. Poprzez sport osoby te włączone są do rywalizacji, tak drużynowej, jak i indywidualnej oraz mają szansę na udział w zawodach sportowych

Trenerami są Sensei Justyna Archaniołowicz (1 DAN) i Sempai Przemysław Sobiecki (2 KYU) zawodnicy karate kyokushin z najwyższymi osiągnięciami, uczestnicy zawodów rangi mistrzowskiej oraz zdobywcy licznych medalami.

Klub posiada licencję Polskiego Związku Karate, ma na swoim koncie wiele medali wśród młodzieży oraz seniorów. W grudniu 2015 roku zawodnicy CSW debiutowali na Mistrzostwach Europy w Katowicach oraz w Pucharze Europy.

W klubie panuje rodzinna atmosfera, np. najmłodsza grupa ćwiczących na zajęcia może również zaprosić swoich rodziców.

Centrum Sztuk Walki wychodzi na przeciw dużym rodzinom, m. in. poprzez przystąpienie do programu „Lipnowska KARTA DUŻEJ RODZINY”.

Przyjacielem klubu jest Shihan Jacek Czerniec (5DAN) z Lubelskiego Klubu Karate Kyokushin, który w maju 2015 roku odwiedził Lipno.

Coraz większym zainteresowaniem wśród mieszkańców Powiatu cieszą się także inne style sztuki walki, takie jak wspomniany już tajski boks, kickboxing i MMA, czyli mieszane sztuki walki. W 2011 roku powstało stowarzyszenie Lipnowski Klub Sportowy „OMERTA” zrzeszający miłośników w/w sportów.

Powołano do życia także Klub Sportowy „Czarny Orzeł”, w którym trenują miłośnicy Viet Chi Dao, czyli wietnamskich sztuk walki. Klub istnieje od 2015 roku i prowadzi zajęcia z tradycyjnej szkoły walki, tj. realnej walki i samoobrony oraz Viet Boxingu  - sportowej odmiany Viet Chi Dao, a także Combat System Poland – systemu walki przeznaczonego dla służb mundurowych. Zajęcia prowadzone są na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. W powiecie lipnowskim zajęcia odbywają się w budynku basenu miejskiego w Lipnie oraz w świetlicy wiejskiej w Czarnem, gm. Wielgie.

Zawodnicy klubu w 2015 roku zdobyli łącznie 43 medale – w tym 13 złotych, 12 srebrnych i 18 brązowych. Uczestniczyli w trzech ligach zawodowych dla dzieci (Young grapplers), Amatorskiej Lidze MMA, a także Viet Boxing Cup.

W 2016 roku KS „Czarny Orzeł” będzie gospodarzem zawodów Viet Boxing (luty) oraz Young grapplers (jesień).

Klub posiada własny oktagon – specjalną tzw. „klatkę”, w której zawodnicy mają możliwość przygotowywania się do zawodów na poziomie krajowym i światowym.

Zawodnicy „Czarnego Orła” uczestniczyli także w stażach krajowych i międzynarodowych z czołowymi zawodnikami takich federacji jak np. Konfrontacja Sztuk Walki (KSW).

Instruktorem jest Jarosław Krzeszewski, który posiada stopień 3 Dang Viet Chi Dao i Viet Boxing. Jest także instruktorem sportu i rekreacji oraz Combat System Poland. 

Sport w Powiecie Lipnowskim to także działalność powstałego w 1948 roku Ludowego Zespołu Sportowego „Jastrzębie”, którego zawodnicy reprezentują Powiat na parkietach siatkarskich oraz przy stołach tenisowych.

Nowością na terenie powiatu jest powstały we wrześniu 2016 roku i prężnie się rozwijający Lipnowski Klub Strzelecki "VIS". Klub swoją nazwę zawdzięcza legendarnemu polskiemu pistoletowi samopowtarzalnemu Vis wz. 35, a tworzony jest przez ludzi, których wielką pasją jest strzelanie. Kadrę klubu tworzy osiem osób, które są instruktorami i prowadzącymi strzelanie. Dzięki działalności LKS "VIS" mieszkańcy powiatu (i nie tylko) mogą pod okiem profesjonalistów stawiać swoje pierwsze kroki w strzelectwie, a następnie przy pomocy członków klubu uzyskać pozwolenie na zakup własnej broni. Warto dodać, że aby skorzystać z oferty strzelnicy klubu, która znajduje się w miejscowości Złotopole, gm. Lipno nie trzeba posiadać pozwolenia na broń. Wystarczy dowód osobisty, chęci oraz jak mówią członkowie klubu "parę groszy na amunicję".

Aktywność fizyczna i sportowa w Powiecie Lipnowskim nie opiera się wyłącznie na klubach i stowarzyszeniach mieszczących się na terenie miasta Lipna. Własne kluby sportowe posiadają także inne gminy. W Bobrownikach istnieje  Klub Sportowy „Wiślanin”, w Dobrzyniu nad Wisłą „Ludowy Klub Sportowy Wisła Dobrzyń”, w Kikole „Ogończyk Kikół”, w Skępem Klub Sportowy „Błękitni Skępe”, w Tłuchowie – gminny Zespół Sportowy „Tłuchowia”, zaś w Wielgiem „Wicher”.

Sport w Powiecie Lipnowskim funkcjonuje również w oparciu o Powiatowy Szkolny Związek Sportowy, będący organizatorem systemu rozgrywek sportowych UKS-ów. W ramach powiatowych igrzysk szkół podstawowych, powiatowej gimnazjady i licealiady corocznie w zmaganiach sportowych uczestniczy kilka tysięcy dziewcząt i chłopców.

Mimo panującego w ostatnich latach zastoju w dziedzinie aktywnego uprawiania sportu w powiatach z przewagą gmin wiejskich i rodzących się na tym tle patologii społecznych, sport na terenie Powiatu Lipnowskiego rozwija się prężnie, co może być wzorem dla innych. Powiat Lipnowski posiada bogatą ofertę miejsc i dziedzin sportowych, w których młodzież i nie tylko, może rozwijać swoje sportowe zainteresowania oraz uprawiać szeroko pojmowaną aktywność fizyczną.